Giải bài 11 Một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

Khởi động

Từ hơn 2 000 năm trước, trên lãnh thổ Việt Nam đã từng bước hình thành ba trung tâm văn minh gắn với ba quốc gia cổ. Các hiện vật trong Hình 1 (SGK tr. 93) là những tư liệu quý giá giúp các em tìm hiểu về các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam một cách chân thực và sinh động. Những hiện vật đó gợi cho em liên tưởng đến những nền văn minh nào?

Trả lời:

Những hiện vật trong Hình 1 gợi cho em liên tưởng đến những nền văn minh:

• Trống đồng Ngọc Lũ (Hà Nam): Văn minh Văn Lang – Âu Lạc.
• Đài thờ Trà Kiệu (Quảng Nam): Văn minh Chăm-pa.
• Bình gồm Ken-đi (Óc Eo): Văn minh Phù Nam.

1. Văn minh Văn Lang – Âu Lạc

a. Cơ sở hình thành

Em hãy cho biết Nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc được hình thành và phát triển dựa trên những cơ sở nào?

Trả lời:

Cơ sở hình thành nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc:

• Điều kiện tự nhiên:
  • Được hình thành trên lưu vực các dòng sông (sông Hồng, sông Mã, sông Cả).
  • Khu vực có đất đai màu mỡ, hệ thống sông ngòi dày đặc, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thuận lợi cho động vật, thực vật sinh sôi, nảy nở, phát triển nông nghiệp, đặc biệt là nghề trồng lúa nước.
  • Khoáng sản có các mỏ đồng, sắt, thiếc, chì,…thuận lợi cho nghề luyện kim phát triển sớm.
• Cơ sở xã hội:
  • Văn minh Văn Lang – Âu Lạc có nguồn gốc từ văn hóa Phùng Nguyên (khoảng 4 000  năm trước), phát triển rực rỡ trong thời kì văn hóa Đông Sơn.
  • Trong hơn 2 thiên nhiên kỉ, sự phát triển của công cụ lao động, các hoạt động sản xuất đã dẫn tới những thay đổi lớn: sự tan rã của xã hội nguyên thủy, phân hóa xã hội và sự ra đời của nhà nước.
  • Cư dân Việt sống thành từng làng, xuất phát từ yêu cầu phát triển kinh tế nông nghiệp, yêu cầu bảo vệ cuộc sống chung của cộng đồng, các làng đã liên kết với nhau, suy tôn thủ lĩnh chung. Đây là cơ sở hình thành nên NN nước đầu tiên ở Việt Nam.